Επιχείρηση στην Κύπρο. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις; Τί ισχύει για εταιρικά οχήματα, υγεία, ασφάλεια και προσλήψεις;
Διοίκηση επιχειρήσεων
Λογιστική και διοίκηση
Οι επιχειρήσεις στην Κύπρο υποχρεούνται βάσει νόμου να παρέχουν λογιστικά αρχεία των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων μέχρι και επτά χρόνια πριν από την τρέχουσα ημερομηνία.
Πρέπει να διορίσετε εγκεκριμένο ελεγκτή, ο οποίος θα έχει την ευθύνη της τήρησης των λογιστικών σας βιβλίων και θα προετοιμάζει τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις (Ιανουάριο με Δεκέμβριο). Για λόγους ευκολίας, πολλές εταιρείες επιλέγουν να αναθέσουν την τήρηση των λογιστικών τους βιβλίων γενικώς σε εξωτερικό συνεργάτη.
Ο Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ) διατηρεί μητρώο εγκεκριμένων εταιρειών, οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες λογιστικής και διοίκησης.
Υπηρεσίες λογιστικής
β. Λογιστές
Ελεγκτικές υπηρεσίες
Διοικητικές υπηρεσίες
Είδη εταιρειών και βασικές υποχρεώσεις
Οι περισσότερες εταιρείες στην Κύπρο ιδρύονται ως ιδιωτικές εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, οι οποίες μπορούν επίσης να δημιουργήσουν εταιρείες συμμετοχών (holding) που να δραστηριοποιούνται τόσο εντός Κύπρου όσο και διεθνώς.
Δύνανται να συσταθούν οι ακόλουθες δομές:
α. Εταιρεία
β. Συνεταιρισμός
γ. Επωνυμία
δ. Ευρωπαϊκή εταιρεία (SE)
ε. Υπερπόντια εταιρεία Ανεξαρτήτως είδους, οι εταιρείες υποχρεούνται να έχουν ως διευθυντή κάτοικο Κύπρου.
Εάν ο ιδιοκτήτης της εταιρείας είναι αλλοδαπός υπήκοος που κατοικεί στο εξωτερικό πάνω από 183 ημέρες τον χρόνο, η εταιρεία πρέπει να διορίσει τρίτο πρόσωπο ως διευθυντή της, ο οποίος δύναται να είναι συνήθης διευθυντής ή νομικός εκπρόσωπος, όπως δικηγόρος.
Βασικές υποχρεώσεις εταιρείας
1. ΦΠΑ
Δήλωση ΦΠΑ κάθε τρίμηνο.
Διαδικτυακή διαδικασία.
Οι πληρωμές ΦΠΑ καταβάλλονται εντός 40 ημερών από τη δήλωση.
Δύνανται να υπάρχουν επιστροφές ΦΠΑ.
2. Εταιρικό τέλος
Εφαρμόζεται πάγιο εταιρικό τέλος €350 ανεξαρτήτως μεγέθους εταιρείας.
Καταβάλλεται ετησίως μέχρι την 30η Ιουνίου.
Οι εταιρείες μπορούν να πληρώσουν διαδικτυακά.
3. Ετήσια συνέλευση Δ.Σ.
Οι εταιρείες οφείλουν να συγκαλούν ετήσια συνέλευση με σκοπό την αναθεώρηση σημαντικών ζητημάτων και την έγκριση των οικονομικών τους καταστάσεων.
4. Ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις
Πρέπει να υποβάλλονται ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις στο Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη εντός 2 εβδομάδων από την ετήσια συνέλευση του Δ.Σ. μέσω του εντύπου ΗΕ32.
Φορολογία εταιρειών
5. Εταιρικός φόρος εισοδήματος
12,5% επί του καθαρού κέρδους της εταιρείας.
Πρέπει να υποβάλλεται το έντυπο ΦΠΑ4 για έκαστο έτος στις φορολογικές αρχές μέχρι το τέλος του εκάστοτε έτους +1, βάσει των ελεγμένων οικονομικών καταστάσεων, υπογεγραμμένων από τον διευθυντή της εταιρείας και τον ελεγκτή.
6. Έκτακτη αμυντική εισφορά
Ισχύει μόνο για μόνιμους κατοίκους (πολίτες και όσους κατοικούν πάνω από 183 μέρες τον χρόνο στην Κύπρο).
Υπολογίζεται ως 20% x 87,5% του καθαρού κέρδους μίας εταιρείας.
Ασφάλεια
Δυνάμει του περί Υποχρεωτικής Ασφάλισης της Ευθύνης των Εργοδοτών Νόμου του 1989 (174/1989), οι ιδιώτες εργοδότες οφείλουν να ασφαλίζουν τους εργαζόμενούς τους για τυχόν ατυχήματα και ασθένειες κατά τη διάρκεια της απασχόλησης, ανεξαρτήτως εάν ο εργοδοτούμενος κατοικεί και εργάζεται στην Κύπρο ή στο εξωτερικό.
Η ασφαλιστική κάλυψη της επιχείρησής σας μπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω ώστε να την προστατεύσετε από τυχόν απρόβλεπτες δυσκολίες που πιθανό να θέσουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητά της. Μπορείτε να επιλέξετε από πληθώρα εταιρικών ασφαλιστικών πακέτων ανάλογα με τις επιχειρηματικές σας ανάγκες:
α. Ασφάλεια ατυχήματος και ταξιδιωτική ασφάλιση
β. Ασφάλιση στο εξωτερικό
γ. Ενέργεια
δ. Ασφάλιση θαλάσσιων μεταφορών και φορτίων εμπορευμάτων
ε. Διαχείριση κινδύνων / έλεγχος ζημιών
στ. Ασφάλιση εταιρικών αυτοκινήτων
ζ. Ασφάλιση ευθύνης (Γενική, Εργοδότη, Προϊόντος, Διευθυντή & Διοικητικών Στελεχών)
η. Ασφάλιση περιουσίας
θ. Διακοπής επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
ι. Βλάβης μηχανημάτων
ια. Οικονομικών απωλειών
ιβ. Διαχείρισης κρίσης (π.χ. τρομοκρατικό επεισόδιο)
Ο Έφορος Ασφαλίσεων διαθέτει κατάλογο αδειούχων ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων που παρέχουν σχετικές υπηρεσίες.
Εταιρικά οχήματα
Οι εταιρείες μπορούν να αγοράσουν ή να αποκτήσουν μέσω μίσθωσης εμπορικό όχημα για εταιρική χρήση. Τα οχήματα μπορούν επίσης να μεταφερθούν από κράτος μέλος της Ε.Ε. Τα εταιρικά οχήματα που κυκλοφορούν για περίοδο μεγαλύτερη των έξι μηνών υποχρεούνται να τηρούν την ακόλουθη διαδικασία εγγραφής:
α. Τα οχήματα υποβάλλονται σε τεχνικό έλεγχο (MOT) (σήμερα το κόστος αυτό ανέρχεται στα €35,25).
β. Εξασφαλίστε βεβαίωση για τη μάζα εκπεμπόμενου Διοξειδίου του Άνθρακα CO2 στο πλησιέστερο Επαρχιακό Γραφείο του Τμήματος Οδικών Μεταφορών.
γ. Παρουσιάστε το όχημα σε Επαρχιακό Γραφείο του Τμήματος Οδικών Μεταφορών για επιθεώρηση και εγγραφή.
Για την εγγραφή οχήματος απαιτούνται τα ακόλουθα έγγραφα:
1. Έντυπο αίτησης (TOM 6, δεόντως συμπληρωμένο και υπογεγραμμένο).
2. Έντυπο εκτελωνισμού C72A, εφόσον ισχύει.
3. Έγγραφα που αποδεικνύουν την ιδιοκτησία (τιμολόγιο ή δελτίο αποστολής με δύο χαρτόσημα του €1,71).
4. Βεβαίωση τεχνικού ελέγχου (MOT).
5. Βεβαίωση για τη μάζα εκπεμπόμενου Διοξειδίου του Άνθρακα CO2 (TOM 119).
6. Βεβαίωση εγγραφής από τη χώρα από την οποία γίνεται η μεταφορά του οχήματος (στα Ελληνικά ή στα Αγγλικά με δύο χαρτόσημα του €1,71).
7. Έγκριση Ενιαίου Συστήματος Εγκρίσεως Οχημάτων (SVA) (TOM 139B) σε περίπτωση αριστεροτίμονου οχήματος.
8. Πιστοποιητικό ασφάλισης (π.χ. διαβιβαστικό σημείωμα για περίοδο 4 μηνών) από κυπριακή ασφαλιστική εταιρεία.
Τα τέλη εγγραφής ανέρχονται στα €150 και η άδεια οδικής κυκλοφορίας εξαρτάται από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του οχήματος.
Οι ιδιοκτήτες εταιρείας μπορούν να επικοινωνήσουν με το Τμήμα Τελωνείων και να ζητήσουν ανανέωση του σχεδίου προσωρινής εισαγωγής (Έντυπο C104O) υπό το καθεστώς του οποίου τελούσε το ιδιωτικό εταιρικό όχημα όταν εισήχθη στην Κύπρο για ιδιωτική χρήση. Για τον λόγο αυτό, δύνανται να αποταθούν γραπτώς στον Διευθυντή του Τμήματος Τελωνείων εξηγώντας τους λόγους του αιτήματός τους. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ο Διευθυντής δύναται να αποδεχτεί το αίτημά τους και να επιτρέψει ανανέωση για εύλογο χρονικό διάστημα.
Επιπλέον, για άτομα που εκπληρώνουν ανάθεση ορισμένου χρόνου, η εξαίρεση του ειδικού φόρου επί του οχήματος χορηγείται για την περίοδο διαμονής τους στην Κύπρο με μοναδικό σκοπό την εκπλήρωση της εν λόγω ανάθεσης.
Περιβαλλοντική διαχείριση
Ως κράτος μέλος της Ε.Ε., η Κύπρος τηρεί όλους τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και οδηγίες σε θέματα περιβαλλοντικής πολιτικής.
Η Κύπρος έχει υπογράψει εννέα διεθνείς περιβαλλοντικές συμφωνίες και έχει επικυρώσει το Πρωτόκολλο του Κυότο και το Πρωτόκολλο της Καρθαγένης για τη βιοασφάλεια. Δυνάμει του τελευταίου πρωτοκόλλου, η Κύπρος έχει την ευθύνη της διακίνησης των ζώντων τροποποιημένων οργανισμών που παράγονται με μεθόδους σύγχρονης βιοτεχνολογίας σε χώρες εκτός Ε.Ε.
Οι επιχειρήσεις στην Κύπρο μπορούν να αποτείνονται στο Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για τα ακόλουθα:
α. Προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας
β. Έλεγχος ρύπανσης
γ. Διαχείριση αποβλήτων
δ. Κλιματική αλλαγή και ενέργεια
ε. Βιώσιμη ανάπτυξη
στ. Ηχορύπανση
Υγεία και Ασφάλεια
Οι επιχειρήσεις οφείλουν να συμμορφώνονται με τη σχετική νομοθεσία περί υγείας και ασφάλειας (Υ&Α), γι’ αυτό και μπορούν να ενισχύσουν την εταιρική τους ευθύνη επεκτείνοντας την προστασία προς όφελος των εργαζομένων τους.
Η βασική νομοθετική πράξη είναι ο περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμος του 1996 (89(Ι)/1996), που υποχρεώνει τους εργοδότες να διασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων τους στην εργασία. Κατά παρόμοιο τρόπο, ο περί Προστασίας από Ιονίζουσες Ακτινοβολίες Νόμος του 2002 καλύπτει την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, δίνοντας έμφαση στην προστασία από ιονίζουσες ακτινοβολίες στον χώρο εργασίας.
Η νομοθεσία περί Υ&Α περιλαμβάνει, επίσης, διατάξεις για την προστασία των γυναικών σε κατάσταση κύησης (κίνδυνος για το έμβρυο) και των νεαρών ατόμων
Πρόσληψη προσωπικού
Η διαδικασία πρόσληψης
Κάθε εργοδότης γνωστοποιεί στις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων για την κάθε πρόσληψη μισθωτού το αργότερο μία (1) μέρα πριν την πρόσληψη.
Σημειώνεται ότι η γνωστοποίηση των νέων προσλήψεων θα γίνεται μόνο ηλεκτρονικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ», το οποίο βρίσκεται στην ιστοσελίδα https://ergani.mlsi.gov.cy.
Στην εν λόγω ιστοσελίδα έχουν αναρτηθεί σχετικές πληροφορίες για τον τρόπο λειτουργίας και τους όρους χρήσης του Συστήματος. Επιπρόσθετα, το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχει καθορίσει Λειτουργούς Επικοινωνίας σε κάθε Επαρχιακό Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων για περαιτέρω πληροφορίες και βοήθεια, εάν χρειαστεί. Ο κατάλογος των Λειτουργών Επικοινωνίας έχει, επίσης, αναρτηθεί στην πιο πάνω ιστοσελίδα.
Επισημαίνεται ότι από τις 13 Σεπτεμβρίου 2021 καταργείται η έκδοση και χρήση της «Βεβαίωση Έναρξης Απασχόλησης».
Ο εργοδότης υποχρεούται να συμβάλλει στα διάφορα ταμεία εκ μέρους του εργοδοτούμενου: ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων, ταμείο ετήσιων αδειών, ταμείο πλεονάζοντος προσωπικού, ταμείο ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού και κοινωνικής συνοχής.
Ωστόσο, υπάρχει δυνατότητα απαλλαγής του εργοδότη από υποχρέωση πληρωμής εισφορών στο Κεντρικό Ταμείο Αδειών.
Ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλλει εισφορές στα προαναφερθέντα Ταμεία μέχρι το τέλος του ημερολογιακού μήνα που ακολουθεί τον μήνα για τον οποίο καταβάλλονται οι εισφορές.
H Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού παρέχει βοήθεια σε άτομα ώστε να ενταχθούν στην αγορά και να αναπτυχθούν επαγγελματικά. Παρέχει, επίσης, επιχορήγηση σε εργοδότες που απασχολούν μακροχρόνια άνεργους ή νεαρά άτομα με λίγη ή καθόλου εμπειρία.
Πρόσληψη Ευρωπαίων Πολιτών
Το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης εκδίδει και ανανεώνει άδειες διαμονής σε μη Κύπριους που είτε εργάζονται ως αυτοεργοδοτούμενοι είτε προσλαμβάνονται από νομικά πρόσωπα στην Κύπρο.
Οι Ευρωπαίοι πολίτες μπορούν να εισέλθουν στην Κυπριακή Δημοκρατία χωρίς συμβόλαιο εργασίας και να αναζητήσουν δουλειά για περίοδο τεσσάρων μηνών προτού υποβάλουν αίτηση (έντυπο MEU1A) για έκδοση Βεβαίωσης Εγγραφής Ευρωπαίων πολιτών στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης (για κατοίκους της επαρχίας Λευκωσίας) ή στα επαρχιακά γραφεία μετανάστευσης της τοπικής αστυνομίας (για κατοίκους των υπόλοιπων επαρχιών).
Η διαδικασία εξασφάλισης Βεβαίωσης Εγγραφής, που εάν εγκριθεί εκδίδεται αμέσως, είναι η ακόλουθη:
- Προσκόμιση δεόντως συμπληρωμένης αίτησης (έντυπο MEU1A).
- Προσκόμιση πρωτότυπης ταυτότητας ή διαβατηρίου.
- Προσκόμιση δήλωσης προσλήψεως από εργοδότη (Μέρος ΙΙΙ της αίτησης MEU1A) ή πιστοποιητικό εργοδότησης για μισθωτή δραστηριότητα ή βεβαίωση εγγραφής στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις ως αυτοεργοδοτούμενος.
- Καταβολή των τελών αίτησης (€20) για εσάς και €20 για κάθε μέλος της οικογένειας που είναι επίσης πολίτης κράτους μέλους της Ε.Ε.
Σημειώστε ότι οι φωτογραφίες πλέον λαμβάνονται κατά τη διαδικασία αίτησης στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης και στα επαρχιακά Γραφεία Μετανάστευσης, επομένως, δεν είναι αναγκαίο να τις παρέχετε εσείς.
Πρόσληψη μη Ευρωπαίων πολιτών
Άδειες διαμονής και απασχόλησης για μη Ευρωπαίους πολίτες (υπηκόους τρίτων χωρών) εκδίδονται κυρίως σε προσωρινή βάση και για συγκεκριμένη θέση εργασίας.
Σε περίπτωση εταιρειών ξένων συμφερόντων και κυπριακών ναυτιλιακών εταιρειών που επιθυμούν να εργοδοτήσουν υπηκόους τρίτων χωρών στην Κύπρο, ισχύουν τα ακόλουθα:
- Η πλειονότητα των μετόχων της εταιρείας πρέπει να είναι υπήκοοι τρίτων χωρών και σε περίπτωση μετόχων των οποίων οι τελικοί δικαιούχοι είναι αλλοδαπές εταιρείες, θα πρέπει να δηλώνονται οι τελικοί δικαιούχοι (φυσικά πρόσωπα που είναι τελικοί δικαιούχοι) ώστε να τυγχάνουν της έγκρισης του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης.
- Σε περίπτωση που το ποσοστό ξένης συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο μιας εταιρείας είναι ίσο ή μικρότερο του πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου, το ποσοστό αυτό πρέπει να εκπροσωπεί ποσό ίσο ή μεγαλύτερο του €200.000.
Εταιρείες που πληρούν τις πιο πάνω προϋποθέσεις δύνανται να εργοδοτούν υπηκόους τρίτων χωρών στις ακόλουθες θέσεις εργασίας:
α) Ανώτεροι Διευθυντές
β) Μεσοδιευθυντικά, ανώτερα στελέχη και άλλο απαραίτητο προσωπικό
γ) Υποστηρικτικό προσωπικό
Σημειώστε ότι οι εταιρείες δεν πρέπει να δεσμεύονται επίσημα για την πρόσληψη υπηκόων τρίτων χωρών σε οποιεσδήποτε θέσεις προτού εξασφαλίσουν Προσωρινή Άδεια Διαμονής και Απασχόλησης από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης.
A) Διευθυντές
Ο όρος «Διευθυντής» συμπεριλαμβάνει υπηκόους τρίτων χωρών που είναι εγγεγραμμένοι ως:
Σύμβουλοι ή συνέταιροι (εγγεγραμμένοι ως τέτοιοι στο Μητρώο του Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη)·
Γενικοί διευθυντές παραρτημάτων και θυγατρικών εταιρειών αλλοδαπών εταιρειών·
Διευθυντές τμημάτων.
Ο κατώτατος μηνιαίος ακαθάριστος μισθός για διευθυντές ανέρχεται σήμερα στο ποσό των €3.872. Εκτός εάν το επιτρέψει ρητώς το ΤΑΠΜ, ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός εργαζομένων στην κατηγορία αυτή είναι πέντε.*
B) Μεσοδιευθυντικά, ανώτερα στελέχη και άλλο απαραίτητο προσωπικό
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τους ακόλουθους υπηκόους τρίτων χωρών:
Ανώτερα / μεσαία διοικητικά στελέχη
Άλλο διοικητικό, γραμματειακό και τεχνικό προσωπικό
Ο κατώτατος μηνιαίος ακαθάριστος μισθός για την κατηγορία αυτή κυμαίνεται σήμερα μεταξύ €1.936 και €3.871. Εκτός εάν το επιτρέψει ρητώς το ΤΑΠΜ, ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός εργαζομένων στην κατηγορία αυτή είναι δέκα.
* Γ) Προσωπικό υποστήριξης
- Όλοι οι υπήκοοι τρίτων χωρών που δεν συμπεριλαμβάνονται στις πιο πάνω κατηγορίες.
- Οι εταιρείες αναμένεται όπως στελεχώνουν τις θέσεις της κατηγορίας αυτής με Κύπριους ή Ευρωπαίους πολίτες. Νοουμένου ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμοι και κατάλληλοι Κύπριοι ή Ευρωπαίοι πολίτες με τα απαραίτητα προσόντα, μια επιχείρηση μπορεί να απασχολήσει υπηκόους τρίτων χωρών σε θέσεις της κατηγορίας αυτής, ακολουθώντας τη σχετική διαδικασία και υποβάλλοντας τα πιστοποιητικά/ δικαιολογητικά έγγραφα που περιγράφονται στην κατάσταση συνοδευτικών εγγράφων, αφού εξασφαλίσουν πρώτα τη θετική σύσταση (σφράγιση συμβολαίου) του Τμήματος Εργασίας.
Δεν υπάρχει μέγιστος αριθμός υπηκόων τρίτων χωρών που μπορούν να εργοδοτηθούν βάσει αυτής της κατηγορίας, δεδομένου ότι έχουν ληφθεί οι απαραίτητες εγκρίσεις από το Τμήμα Εργασίας. Δεν απαιτείται καμία έγκριση από το Τμήμα Εργασίας για υπηκόους τρίτων χωρών που επωφελούνται από ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Για την υπέρβαση του ορίου του συνολικού αριθμού υπηκόων τρίτων χωρών, θα πρέπει να υποβληθεί σχετικό αίτημα στο ΤΑΠΜ, με λεπτομέρειες σχετικά με την προσφερόμενη μισθοδοσία όπως επίσης:
- τον κύκλο δραστηριοτήτων·
- την αναλογία εργαζομένων από τρίτες χώρες προς Κύπριους/Ευρωπαίους πολίτες και
- τον χρόνο λειτουργίας της εταιρείας στην Κύπρο.
Τα αιτήματα πρέπει να αφορούν συγκεκριμένα άτομα, η εργοδότηση των οποίων θεωρείται απαραίτητη για την εταιρεία. Δεν λαμβάνονται υπόψη γενικά αιτήματα. Για να προσλάβουν προσωπικό, οι αλλοδαπές εταιρείες μπορούν να προσεγγίζουν ιδιωτικά γραφεία εύρεσης απασχόλησης. Μπορούν, επίσης, να αναζητήσουν τοπικό προσωπικό μέσω του Τμήματος Εργασίας, και προσωπικό από χώρες της Ε.Ε. μέσω της διαδικτυακής πύλης EURES (Ευρωπαϊκή Πύλη για την Επαγγελματική Κινητικότητα).
Το Υπουργείο Εσωτερικών παρέχει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία πρόσληψης μη Ευρωπαίων πολιτών.
Όροι απασχόλησης
Ο εργοδότης οφείλει να ενημερώνει εγγράφως τους νέους εργαζόμενους για τους όρους απασχόλησής τους πριν την ημερομηνία ανάληψης των καθηκόντων τους.
Οι συμβάσεις του προσωπικού ή οι ισοδύναμες γραπτές βεβαιώσεις των όρων απασχόλησης (όπως οι επιστολές δέσμευσης) πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον τις ακόλουθες πληροφορίες:
- Τα μέρη της σύμβασης εργασίας (εργοδότης και εργαζόμενος).
- Τον τόπο εργασίας – εάν δεν υπάρχει σταθερός τόπος εργασίας, θα πρέπει να επισημάνετε ότι ο εργαζόμενος θα απασχολείται σε διάφορους τόπους και να δηλώσετε την έδρα της επιχείρησής σας.
- Τον τίτλο, τον βαθμό, την κατηγορία ή περιγραφή της εργασίας/συνοπτική περιγραφή καθηκόντων.
- Την ημερομηνία έναρξης της σύμβασης.
- Την προβλεπόμενη διάρκεια της απασχόλησης εάν η σύμβαση είναι ορισμένου χρόνου.
- Τον αριθμό των ημερών ετήσιας άδειας μετ’ αποδοχών.
- Σχετικά με τον τερματισμό, τις προθεσμίες προειδοποίησης για εσάς και τον εργαζόμενο εάν ένας από τους δύο επιθυμεί τον τερματισμό της σύμβασης.
- Τον αρχικό βασικό μισθό, τη συχνότητα πληρωμών και τυχόν άλλα στοιχεία των αποδοχών.
- Τη διάρκεια της κανονικής εργάσιμης ημέρας ή εβδομάδας (ώρες εργασίας).
Τους κανόνες των συλλογικών συμβάσεων που διέπουν τους όρους εργασίας του εργαζομένου. Όσον αφορά στην ετήσια άδεια, την προθεσμία προειδοποίησης, τη διάρκεια εργασίας και τις αποδοχές, ισχύουν οι σχετικές εθνικές/περιφερειακές νομοθετικές και διοικητικές διατάξεις.
Μισθοί και εισφορές κοινωνικών ασφαλίσεων
Η εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία παρέχει στους εργαζόμενους προστασία σχετικά με την πληρωμή των μισθών τους. Οι εργοδότες οφείλουν να καταβάλλουν τακτικά τους μισθούς των εργαζομένων τους χωρίς μειώσεις. Οφείλουν, επίσης, να τηρούν σχετικά αρχεία.
Το ύψος του κατώτατου μηνιαίου μισθού ανέρχεται στα €870 ακαθάριστα και στα €924 μετά από εξάμηνη συνεχή περίοδο απασχόλησης. Ο μισθός αυτός αφορά τα επαγγέλματα του πωλητή, γραφέα, σχολικού βοηθού, βοηθού βρεφοκόμου και φροντιστή.
Για τους καθαριστές, ο κατώτατος ωριαίος μισθός ανέρχεται στα €4,55 ακαθάριστα και μετά από εξάμηνη συνεχή περίοδο απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, στα €4,84 ακαθάριστα. Για φρουρούς ασφαλείας, ο κατώτατος ωριαίος μισθός ανέρχεται στα €4,90 ακαθάριστα και μετά από εξάμηνη περίοδο συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, στα €5,20 ακαθάριστα.
Το ποσοστό εισφοράς στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων για τους μισθωτούς ανέρχεται στο 21,5% επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους, από το οποίο το 8,3% καταβάλλεται από τον μισθωτό, το 8,3% από τον εργοδότη και το 4,9% από το Πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας. Για τους αυτοτελώς εργαζομένους, το ποσοστό ανέρχεται στο 20,5%, από το οποίο το 15,6% καταβάλλεται από τον ίδιο και το 4,9% από το Πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας.
Για τους προαιρετικά ασφαλισμένους εσωτερικού, καταβάλλεται το 18,4%, από το οποίο το 14% καταβάλλεται από τον ίδιο τον ασφαλισμένο και το 4,4% από το Πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας. Για τους προαιρετικά ασφαλισμένους εργαζόμενους που εργάζονται στο εξωτερικό για Κύπριους εργοδότες, καταβάλλεται ποσοστό 21,5%, από το οποίο το 16,6% καταβάλλεται από τον ίδιο τον ασφαλισμένο είτε βάσει των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών τους είτε βάσει των συνήθων αποδοχών του, όπως προνοεί το συμβόλαιο εργασίας του, μέχρι το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών. Το εναπομένον ποσοστό του 4,9% καταβάλλεται από το Πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας.
Το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων της Κύπρου παρέχει επιδόματα, όπως μητρότητας, ασθενείας, ανεργίας, σύνταξη, σύνταξη χηρείας, ορφανίας και επιδόματα για βιομηχανικά και εργατικά ατυχήματα, και επαγγελματικές ασθένειες.
Επιπλέον, οι εργοδότες οφείλουν να καταβάλλουν για τους εργαζόμενούς τους ποσοστό 1,2% στο Ταμείο Πλεονάζοντος Προσωπικού, 0,5% στο Ταμείο Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού και 2% στο Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής.
Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία
Στην Κύπρο, η υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων ελέγχεται από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας. Το τμήμα αυτό ασχολείται με τις προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που πρέπει να πληρούν οι χώροι εργασίας (κτίρια, υποστατικά, εργοτάξια, λιμενικοί χώροι, εξορυκτικές βιομηχανίες, γεωργοκτηνοτροφικές επιχειρήσεις) και τις προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας του εξοπλισμού εργασίας (μηχανήματα, εργαλεία, συσκευές, δοχεία πίεσης, ικριώματα, μέσα ατομικής προστασίας κλπ.).
Το τμήμα αυτό μεριμνά επίσης για την προστασία από κινδύνους που επηρεάζουν την υγεία όπως τη χρήση αμιάντου, χημικούς παράγοντες, βιολογικούς παράγοντες, καρκινογόνους και μεταλλαξιογόνους παράγοντες, φυσικούς παράγοντες όπως ο θόρυβος, η θερμική καταπόνηση, ή εργονομικούς παράγοντες όπως η χειρωνακτική ανύψωση και μετακίνηση φορτίων, η μονότονη εργασία, ο ρυθμός εκτέλεσης της εργασίας κλπ.
Τέλος, το τμήμα αυτό μεριμνά για την προστασία της ασφάλειας και υγείας των παιδιών και νεαρών ατόμων, όπως και για την προστασία της μητρότητας.
Στην Κύπρο, υπάρχουν διάφοροι διεθνείς φορείς όπως ISO και HACCP που παρέχουν συμβουλές, οργανώνουν και επιθεωρούν τις εταιρείες που πρόκειται να αποκτήσουν και να διατηρήσουν πιστοποιητικά ασφάλειας και υγείας.
Τερματισμός συμβάσεων εργασίας
Για νόμους και πληροφορίες σχετικά με την Εργασία αποταθείτε στο Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων, το οποίο υπάγεται στο Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Σημειώστε ότι στην Κύπρο ισχύουν μέτρα κατά των διακρίσεων, τα οποία εφαρμόζονται για σκοπούς προστασίας των εργαζομένων από παράνομη απόλυση.
Το μέρος που εκκινεί διαδικασία τερματισμού πρέπει να δώσει έγκαιρη ειδοποίηση στο άλλο μέρος. Οι πρώτοι έξι μήνες αποτελούν δοκιμαστική περίοδο, κατά την οποία κανένα από τα μέρη δεν απαιτείται να δώσει ειδοποίηση στο άλλο μέρος για τερματισμό της σύμβασης. Η εν λόγω δοκιμαστική περίοδος δύναται να επεκταθεί σε δύο χρόνια εάν και τα δύο μέρη το αποφασίσουν κατά την πρόσληψη.
Σε περίπτωση απολύσεως, οι εργαζόμενοι που έχουν εργοδοτηθεί για 104 συνεχείς εβδομάδες μπορούν να διεκδικήσουν επίδομα από το Ταμείο Πλεονάζοντος Προσωπικού. Εργαζόμενος ο οποίος απολύθηκε αδίκως, έχει δικαίωμα αποζημίωσης που καταβάλλεται από τον εργοδότη, δεδομένου ότι ο εργαζόμενος δεν έχει εργαστεί για περισσότερο από 26 συνεχείς εβδομάδες (ή για μεγαλύτερη περίοδο από τη συμφωνηθείσα δοκιμαστική περίοδο).
Λειτουργούν Επαρχιακά Γραφεία Εργασιακών Σχέσεων στη Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα/Αμμόχωστο και Πάφο.
Επαγγελματική ανάπτυξη προσωπικού
Η συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη μπορεί να είναι υποχρεωτική ή/και εθελοντική ανάλογα με τον τομέα και τη θέση του εργαζόμενου.
Η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΑΝΑΔ) ρυθμίζει και χρηματοδοτεί τη συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη των εργαζομένων σε κυπριακές εταιρείες. Με ορισμένες εξαιρέσεις, οι εταιρείες μπορούν να επωφεληθούν από επιδοτήσεις ύψους μέχρι €200,000 που καλύπτουν τριετή περίοδο για σκοπούς της επαγγελματικής ανάπτυξης των εργαζομένων τους.
Οι εταιρείες μπορούν επίσης να αιτηθούν για επιδοτήσεις από την ΑΝΑΔ με σκοπό την κατάρτιση των εργαζομένων τους μέσω ανοικτών σεμιναρίων που διεξάγονται από εγκεκριμένα ινστιτούτα ή μέσω εξατομικευμένων ενδοϋπηρεσιακών προγραμμάτων.
Ορισμένα επαγγέλματα, όπως οι ελεγκτές και λογιστές (ορκωτοί ή εγκεκριμένοι), καθώς και άτομα που κατέχουν αξιώματα που ρυθμίζονται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, έχουν νομική υποχρέωση να παρακολουθούν προγράμματα κατάρτισης ώστε να εξακολουθούν να ασκούν νόμιμα το επάγγελμά τους.
Επίσης, η ΑΝΑΔ στηρίζει και εν μέρει χρηματοδοτεί την κατάρτιση νεαρών επαγγελματιών, καθώς και άνεργων ατόμων, με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους στην αγορά εργασίας.